Brain Rot: Hiện tượng ‘thối não’ trên mạng xã hội và tác động đến giới trẻ hiện nay

Ngày 17-10-2025
Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, không khó để bắt gặp hình ảnh trẻ em hay thanh thiếu niên dán mắt vào màn hình điện thoại hàng giờ liền. Nhiều phụ huynh cho rằng đây chỉ là cách để con giải trí sau giờ học căng thẳng, song nội dung mà các em tiêu thụ lại thường mang tính vô nghĩa, thậm chí kỳ quái. Hiện tượng này được cộng đồng mạng gọi chung là “Brain Rot” – tạm dịch là “sự thối não”.
 

Brain Rot: Hiện tượng ‘thối não’ trên mạng xã hội và tác động đến giới trẻ hiện nay

GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ
Brain Rot là thuật ngữ dùng để mô tả sự suy giảm nhận thức và kiệt quệ tinh thần do tiếp xúc quá nhiều với các nội dung trực tuyến kém chất lượng.
  • Nguồn gốc: bắt đầu từ cộng đồng người dùng TikTok và các nền tảng mạng xã hội khác.
  • Đặc điểm: nội dung thường mang tính “dị”, “khó hiểu”, hoặc hài hước một cách vô nghĩa, không mang lại giá trị nhận thức hay giáo dục.
  • Đối tượng chịu ảnh hưởng mạnh nhất là thanh thiếu niên – nhóm tuổi đang hình thành khả năng tư duy, cảm xúc và giá trị cá nhân.

BIỂU HIỆN THƯỜNG GẶP
- Dành hàng giờ liền trước màn hình điện thoại hoặc máy tính bảng.
- Cảm thấy bồn chồn, khó chịu khi không ở gần thiết bị điện tử.
- Khả năng tập trung suy giảm, dễ bị xao nhãng khi học tập hoặc làm việc.

NGUYÊN NHÂN
Hiện tượng “Brain Rot” không chỉ xuất phát từ thói quen giải trí, mà còn liên quan đến nhu cầu tâm lý xã hội của con người:
- Mong muốn được công nhận và kết nối: Nhiều người trẻ tìm kiếm sự chú ý từ bạn bè và người theo dõi trên mạng xã hội.
- Động lực sử dụng TikTok và các nền tảng khác: tương tác xã hội, thoát ly thực tế, thể hiện bản thân, và tìm kiếm niềm vui nhanh chóng.
- Hội chứng sợ bị bỏ lỡ (FOMO): thúc đẩy người dùng liên tục cập nhật và kết nối để không “tụt lại” so với xu hướng.
- Cơ chế dopamine: Khi xem brain rot, nhận kích thích về hình ảnh và âm thanh, não bộ tiết ra dopamine – chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác hưng phấn. Cảm giác này khiến người dùng tiếp tục tìm kiếm phần thưởng ảo, hình thành vòng lặp nghiện nội dung. Về mặt sinh lý thần kinh, việc tiếp xúc liên tục với nội dung dạng “brain rot” kích thích vùng nhân cảm xúc tiết ra dopamine. Khi dừng xem, vùng hồi hải mã ghi nhớ cảm giác thoải mái trước đó, khiến người dùng vô thức muốn quay lại với hành vi cũ – tương tự cơ chế nghiện trong tâm lý học hành vi.

TÁC ĐỘNG
Mặc dù nội dung “brain rot” có thể giúp người xem cảm thấy vui vẻ, thư giãn nhất thời, nhưng việc tiếp xúc quá mức có thể dẫn đến nhiều hệ quả:
- Suy giảm khả năng tập trung, ghi nhớ và tư duy phản biện.
- Gia tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu và cô lập xã hội.
- Giảm động lực học tập và tham gia các hoạt động thực tế.

Các nghiên cứu tại Mỹ chỉ ra rằng trẻ vị thành niên sử dụng mạng xã hội với tần suất cao có nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần cao hơn nhóm sử dụng ít hơn, dù mối quan hệ nhân quả vẫn cần được tiếp tục làm rõ.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
Để giảm thiểu tác động tiêu cực của “brain rot”, cần có sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và bản thân người trẻ:
- Quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội: thiết lập giới hạn cụ thể mỗi ngày.
- Ưu tiên nội dung chất lượng: khuyến khích đọc sách, xem tài liệu học thuật, hoặc chương trình giáo dục – giải trí có giá trị.
- Thực hành “detox kỹ thuật số” định kỳ: dành thời gian rời xa thiết bị điện tử.
- Rèn luyện kỹ năng nhận diện cảm xúc và hành vi:
  • Xác định cảm xúc thật khi muốn “lướt mạng cho đỡ chán”.
  • Lên kế hoạch thay thế bằng hoạt động thể chất, ngoại khóa hoặc sáng tạo.
  • Ghi nhận cảm giác hài lòng khi hoàn thành hoạt động thực tế để tạo “vòng phản hồi tích cực” mới.

TÓM LẠI:
“Brain Rot” không chỉ là một trào lưu mạng, mà là hiện tượng xã hội phản ánh cách thế hệ trẻ đang đối diện với sự bùng nổ thông tin và áp lực tâm lý hiện đại. Việc sử dụng mạng xã hội có chừng mực, chủ động chọn lọc nội dung và xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh là chìa khóa giúp các bạn trẻ không bị “thối não” giữa thời đại số.
 
Tác giả: Vũ Văn Thuấn; Phạm Tuấn Long; Nguyễn Ngọc Hà

Tin liên quan

  • Gen Z – Thế hệ công nghệ số và những thách thức cần được quan tâm

    16-5-2025
    "Gen Z" trưởng thành trong môi trường công nghệ phát triển vượt bậc, linh hoạt trong tiếp nhận thông tin và thể hiện cá tính qua mạng xã hội. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ số cũng khiến họ mặc phải những vấn đề về sức khỏe tâm thần. Vì vậy, dưới góc nhìn của Chuyên gia Tâm lý sự quan tâm từ gia đình, nhà trường và xã hội là một yếu tố quan trọng.

  • Trêu trọc học đường - Mặt trái của sự vui vẻ?

    1-3-2025
    Trêu chọc trường học đường là một hiện tượng phổ biến và dường như không thể tránh khỏi. Nhiều người xem đó là một phần tự nhiên, tinh nghịch của tuổi học trò, thậm chí là một cách thể hiện sự thân thiết giữa bạn bè. Tuy nhiên, liệu trêu chọc có thực sự vui vẻ hay nó tiềm ẩn những tác động tiêu cực đến tâm lý lứa tuổi học sinh?

Tin đã đăng