Rối loạn lo âu ở trẻ: Nhận diện sớm để hỗ trợ đúng lúc
Vai trò của việc nhận diện và phát hiện sớm các biểu hiện lo âu
Rối loạn lo âu là một trong những vấn đề vấn đề sức khoẻ tâm thần phổ biến nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên hiện nay. Tuy nhiên, các biểu hiện của nó đôi khi dễ bị nhầm lẫn với những phản ứng tâm lý bình thường. Việc nhận biết các dạng rối loạn lo âu giúp cho cha mẹ có thể đưa ra những hướng hỗ trợ sớm nhất trước khi để tiến triển thành những rối loạn về lo âu.
Hiểu về rối loạn lo âu
Rối loạn lo âu là một dạng rối loạn tâm lý đặc trưng bởi cảm giác lo lắng quá mức, dai dẳng và không rõ nguyên nhân cụ thể. Không giống với cảm giác lo lắng thông thường mà ai cũng có thể trải qua khi đối mặt với áp lực.
Ở trẻ em và thanh thiếu niên, các biểu hiện có thể không rõ rang như ở người lớn và dễ bị nhầm với tính cách nhút nhát, rụt rè hoặc sự căng thẳng. Nếu không được phát hiện và hỗ trợ sớm, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, khả năng học tập và các mối quan hệ xã hội của các em.
Các biểu hiện thường xuất hiện khi có lo âu
Các triệu chứng của rối loạn lo âu ở trẻ em và thanh thiếu niên tương tự như ở người lớn, nhưng điều quan trọng là phải phân biệt chúng với những sợ hãi và hành vi phát triển tâm lý bình thường. Rối loạn lo âu ở trẻ thường biểu hiện qua nhiều dấu hiệu cụ thể, ảnh hưởng đến cả tâm lý, hành vi và thể chất.
Các biểu hiện về thể chất:
Các biểu hiện hành vi:
- Thu mình, né tránh hoặc miễn cương tham gia vào các hoạt động xã hội
- Khóc lóc, nổi cơn giận hoặc bám víu vào người khác khi đối mặt hoặc nghĩ rằng mình sẽ phải đổi mặt với một tình huống gây sợ
- Khó ngồi yên, dễ hoảng hốt khi gặp áp lực
- Có những em tham gia vào các hành vi tiêu cực như: sử dụng chất kích thích, quan hệ tình dục không an toàn hoặc tự gây tổn thương cho bản than để che giấu lo âu
Nếu để các triệu chứng lo âu kéo dài thời gian, không có biện pháp hỗ trợ sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng trong các lĩnh vực như học tập, xã hội, các mối quan hệ cá nhân.
Những rối loạn lo âu nào?
Rối loạn lo âu thường gặp như rối loạn lo âu xã hội, ám ảnh sợ hãi hay rối loạn lo âu chia ly, rối loạn lo âu lan toả…Việc xác định là rối loạn nào phụ thuộc vào những biểu hiện của rối loạn, thời gian kéo dài của rối loạn, mức độ ảnh hưởng của rối loạn
Nguyên nhân nào dẫn tới lo âu ở trẻ em?
Rối loạn lo âu là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố tính khí, di truyền, môi trường sống của trẻ.
Tính cách là yếu tố đặc biệt và dễ nhận thấy nhất để lí giải nguyên nhân. Với trẻ bị kiềm chế hành vi hoặc tính khí nhút nhát có khả năng xuất hiện các triệu chứng lo âu khi bước vào tuổi vị thành niên. Những nỗi lo lắng của cha mẹ khiến trẻ có nguy cơ cao bị suy giảm các chức năng xã hội và phát triển triệu chứng rối loạn lo âu.
Trong thời đại công nghệ số, việc sử dụng mạng xã hội và tương tác với các nội dung trực tuyến cũng là nguyên nhân xuất hiện các triệu chứng lo âu và sự phát triển của nó ở trẻ. Sự tác động đó có thể có những kết quả tích cực và tiêu cực tuỳ theo giới tính, độ tuổi và nền tảng mạng xã hội cũng như thời gian sử dụng.
Cùng với đó là nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO) và việc tìm kiếm sự công nhận thúc đẩy sự tương tác và dành nhiều thời gian cho mạng xã hội có thể làm gia tăng các triệu chứng lo âu nói chung (thường gặp ở các trẻ nam) và lo âu về hình ảnh cơ thể (thường gặp ở các trẻ nữ.
Ngoài ra, bị bắt nạt trên mạng xã hội cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng lo âu và nguy cơ mắc các rối loạn lo âu, đặc biệt là ở những thanh thiếu niên bị thiệt thòi.
Vai trò của cha mẹ trong giải quyết lo âu cùng trẻ.
Nếu thấy trẻ liên tục xuất hiện các biểu hiện lo âu như mất ngủ, hồi hộp, né tránh hay sa sút học tập, phụ huynh nên nhanh chóng tìm đến các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa để trẻ được đánh giá tâm lý và hỗ trợ can thiệp.
Đôi khi, điều tốt nhất cha mẹ có thể làm cho con không phải là dạy con phải mạnh mẽ lên, mà là cùng con đi tìm sự giúp đỡ.
Rối loạn lo âu là một trong những vấn đề vấn đề sức khoẻ tâm thần phổ biến nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên hiện nay. Tuy nhiên, các biểu hiện của nó đôi khi dễ bị nhầm lẫn với những phản ứng tâm lý bình thường. Việc nhận biết các dạng rối loạn lo âu giúp cho cha mẹ có thể đưa ra những hướng hỗ trợ sớm nhất trước khi để tiến triển thành những rối loạn về lo âu.
Hiểu về rối loạn lo âu
Rối loạn lo âu là một dạng rối loạn tâm lý đặc trưng bởi cảm giác lo lắng quá mức, dai dẳng và không rõ nguyên nhân cụ thể. Không giống với cảm giác lo lắng thông thường mà ai cũng có thể trải qua khi đối mặt với áp lực.
Ở trẻ em và thanh thiếu niên, các biểu hiện có thể không rõ rang như ở người lớn và dễ bị nhầm với tính cách nhút nhát, rụt rè hoặc sự căng thẳng. Nếu không được phát hiện và hỗ trợ sớm, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, khả năng học tập và các mối quan hệ xã hội của các em.
Các biểu hiện thường xuất hiện khi có lo âu
Các triệu chứng của rối loạn lo âu ở trẻ em và thanh thiếu niên tương tự như ở người lớn, nhưng điều quan trọng là phải phân biệt chúng với những sợ hãi và hành vi phát triển tâm lý bình thường. Rối loạn lo âu ở trẻ thường biểu hiện qua nhiều dấu hiệu cụ thể, ảnh hưởng đến cả tâm lý, hành vi và thể chất.
Các biểu hiện về thể chất:
- Vã mồ hôi, hồi hộp hoặc thở nhanh
- Tim đập nhanh hoặc không đều
- Tức ngực, chóng mặt, buồn nôn
- Đau bụng, đau đầu
- Cảm giác ớn lạnh và căng trùng các cơ
- Tim đập nhanh hoặc không đều
- Tức ngực, chóng mặt, buồn nôn
- Đau bụng, đau đầu
- Cảm giác ớn lạnh và căng trùng các cơ
Các biểu hiện hành vi:
- Thu mình, né tránh hoặc miễn cương tham gia vào các hoạt động xã hội
- Khóc lóc, nổi cơn giận hoặc bám víu vào người khác khi đối mặt hoặc nghĩ rằng mình sẽ phải đổi mặt với một tình huống gây sợ
- Khó ngồi yên, dễ hoảng hốt khi gặp áp lực
- Có những em tham gia vào các hành vi tiêu cực như: sử dụng chất kích thích, quan hệ tình dục không an toàn hoặc tự gây tổn thương cho bản than để che giấu lo âu
Nếu để các triệu chứng lo âu kéo dài thời gian, không có biện pháp hỗ trợ sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng trong các lĩnh vực như học tập, xã hội, các mối quan hệ cá nhân.
Những rối loạn lo âu nào?
Rối loạn lo âu thường gặp như rối loạn lo âu xã hội, ám ảnh sợ hãi hay rối loạn lo âu chia ly, rối loạn lo âu lan toả…Việc xác định là rối loạn nào phụ thuộc vào những biểu hiện của rối loạn, thời gian kéo dài của rối loạn, mức độ ảnh hưởng của rối loạn
Nguyên nhân nào dẫn tới lo âu ở trẻ em?
Rối loạn lo âu là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố tính khí, di truyền, môi trường sống của trẻ.
Tính cách là yếu tố đặc biệt và dễ nhận thấy nhất để lí giải nguyên nhân. Với trẻ bị kiềm chế hành vi hoặc tính khí nhút nhát có khả năng xuất hiện các triệu chứng lo âu khi bước vào tuổi vị thành niên. Những nỗi lo lắng của cha mẹ khiến trẻ có nguy cơ cao bị suy giảm các chức năng xã hội và phát triển triệu chứng rối loạn lo âu.
Trong thời đại công nghệ số, việc sử dụng mạng xã hội và tương tác với các nội dung trực tuyến cũng là nguyên nhân xuất hiện các triệu chứng lo âu và sự phát triển của nó ở trẻ. Sự tác động đó có thể có những kết quả tích cực và tiêu cực tuỳ theo giới tính, độ tuổi và nền tảng mạng xã hội cũng như thời gian sử dụng.
Cùng với đó là nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO) và việc tìm kiếm sự công nhận thúc đẩy sự tương tác và dành nhiều thời gian cho mạng xã hội có thể làm gia tăng các triệu chứng lo âu nói chung (thường gặp ở các trẻ nam) và lo âu về hình ảnh cơ thể (thường gặp ở các trẻ nữ.
Ngoài ra, bị bắt nạt trên mạng xã hội cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng lo âu và nguy cơ mắc các rối loạn lo âu, đặc biệt là ở những thanh thiếu niên bị thiệt thòi.
Nếu thấy trẻ liên tục xuất hiện các biểu hiện lo âu như mất ngủ, hồi hộp, né tránh hay sa sút học tập, phụ huynh nên nhanh chóng tìm đến các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa để trẻ được đánh giá tâm lý và hỗ trợ can thiệp.
Đôi khi, điều tốt nhất cha mẹ có thể làm cho con không phải là dạy con phải mạnh mẽ lên, mà là cùng con đi tìm sự giúp đỡ.
Tác giả:ThS Vũ Văn Thuấn; Bệnh viện Nhi Trung ương
Nguyễn Ngọc Huyền Trường; Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam
Nguyễn Ngọc Huyền Trường; Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam
Tin liên quan
-
TẦM QUAN TRỌNG CỦA ĐÁNH GIÁ TÂM LÝ
Đánh giá tâm lý là một công cụ không thể thiếu trong việc hỗ trợ sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân, đặc biệt là đối với trẻ em. Việc thực hiện đánh giá tâm lý giúp phát hiện sớm các vấn đề về cảm xúc, hành vi và học tập mà trẻ có thể gặp phải, đồng thời cung cấp những thông tin quan trọng giúp các chuyên gia xây dựng những chương trình can thiệp phù hợp. Đặc biệt, đối với trẻ em, đánh giá tâm lý không chỉ giúp nhận diện sớm các vấn đề mà còn hỗ trợ trẻ vượt qua các thử thách trong quá trình trưởng thành, từ đó phát triển một cách khỏe mạnh và tự tin hơn.
-
Giới thiệu cán bộ tâm lý Nguyễn Như Mạnh
Giới thiệu cán bộ tâm lý Nguyễn Như Mạnh
