Kỹ năng kiểm soát cảm xúc để tranh luận hiệu quả

Trong giao tiếp đôi khi không tránh khỏi những cuộc tranh luận, thường là do cái tôi của mọi người quá lớn và hậu quả của các cuộc tranh luận này là làm mất thời gian, thậm chí còn làm sứt mẻ tình cảm. Nhất là đối với các mối quan hệ bạn bè trong lớp với nhau, việc xung đột có thể làm giảm chất học tập, phối hợp và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, các cuộc tranh luận cũng đem lại lợi ích nhất định, như tăng cường khả năng sự phát triển về mặt tinh thần cá nhân bạn.

Cách tốt nhất để tránh một cuộc tranh luận là đừng để nó xảy ra. Tuy nhiên, điều này là rất khó, và nếu chúng ta thường xuyên né tránh các cuộc tranh luận thì mọi người có thể cho rằng chúng ta yếu kém về năng lực và không dám tin vào những giá trị của riêng mình đồng thời không có quan điểm riêng. Vì thế, hãy lựa chọn và tham gia các cuộc tranh luận mà mình cho là thực sự có ích. Hãy phát huy tối đa năng lực của mình sao cho cuộc tranh luận sẽ không rơi vào một cuộc chiến không có kết quả.

Để có thể tìm về kỹ năng kiểm soát cảm xúc,  lớp 1B – Kỹ năng xã hội – Trung tâm ứng dụng khoa học tâm lý và giáo dục đã có buổi học để thảo luận về các quy tắc ứng xử phù hợp trong buổi tranh luận.

Mở đầu buổi học, các thầy cô đã đặt ra những câu hỏi mở để học sinh trong lớp có thể trình bày một số cuộc tranh luận mà mình đã từng chứng kiến hoặc tham gia: “ Trong cuộc sống hoặc trong quá trình học tập, có bạn nào đã từng tham gia một cuộc tranh luận về vấn đề gì đó chưa?”. Các bạn trong lớp có 2 phút suy nghĩ và đưa ra câu trả lời của mình.

Học sinh DDM xung phong trả lời: ”Con đã từng tham một cuộc tranh luận với vài bạn ở trường ạ. Các bạn ấy và con có một chút hiểu lầm và có xảy ra tranh luận. Con đã cố gắng nói chuyện thẳng thắn với mấy bạn ấy nhưng các bạn có vẻ không quan tâm và có những lời nói và hành vi không phù hợp. Con cảm thấy rất khó chịu về hành vi của các bạn.”

Ồ, trong trường hợp đó con xử lý như thế nào để cả hai bên không bị mất lòng nhau? – Giáo viên kỹ năng sống đưa ra câu hỏi. DDM trả lời: “Con đã cố gắng bình tĩnh và lắng nghe ý kiến của các bạn đó, khi mà các bạn có những lời lẽ không phù hợp thì con phản bác lại sao cho phù hợp và con đã yêu cầu các bạn dừng cuộc tranh luận lại vì nó không có ý nghĩa gì cả.”

Thật tốt, con làm thế rất văn minh và phù hợp. Con hãy cố gắng phát huy nhé. Thế còn các bạn khác thì sao, có bạn nào đã từng than gia hoặc chứng kiến một cuộc tranh luận nào đó không? Học sinh NA đưa ra ý kiến: “Con đã từng nhưng nó chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn vì con cảm thấy nó thật vô nghĩa.” Trong cuộc tranh luận đó thì là người yêu cầu kết thúc và điều đó dẫn đến điều gì, con có thể chia sẻ một chút không? – Giáo viên kỹ năng xã hội đưa ra câu hỏi. NA trả lời: “Là con, cái việc đấy giúp cho cuộc tranh luận không trở nên gay gắt và dẫn đến đến các hành vi không phù hợp ạ.” Có vẻ các bạn đều có những cách ứng xử phù hợp cho trường hợp của mình. Vậy thì các bạn đã nghe tới các quy tắc khi tranh luận chưa? Buổi học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các quy tắc này nhé!

- Một số nguyên tắc khi tranh luận:

1. Tôn trọng ý kiến của người khác

Mỗi người có những niềm tin khác nhau, và chúng ta đừng bao giờ coi thường niềm tin của những người bất đồng ý kiến với bạn. Đừng bao giờ vội quy kết họ là sai, cho dù nếu trên thực tế có đúng là như vậy đi chăng nữa.

2. Đặt mình vào hoàn cảnh người khác

 Chúng ta nên bình tĩnh diễn đạt sự không thống nhất của mình một cách nhẹ nhàng, và nhấn mạnh rằng ý kiến của chúng ta xuất phát từ những góc độ khác với họ.

3. Thừa nhận sai lầm

Ngay từ khi chúng ta nhận ra sai lầm, đừng chần chừ một phút nào mà hãy thừa nhận sai lầm của mình ngay lập tức. Bạn sẽ thấy ngay hiệu quả của sự thẳng thắn, dám nhận sai lầm của mình. Người khác không chỉ tôn trọng bạn hơn hẳn mà còn coi trọng ý kiến của bạn hơn trong tất cả các lần tranh luận sau.

4. Bắt đầu cuộc tranh luận một cách nhẹ nhàng

Khi mở đầu một cuộc tranh luận bằng giọng điệu nhẹ nhàng, điềm tĩnh và tự kiểm soát được giọng nói, bạn sẽ khiến đối phương không cảm thấy bị tấn công để họ vẫn cảm thấy thoải mái.

5. Dẫn dắt đối phương đồng ý với một trong các quan điểm của bạn

Cho dù nhỏ nhặt đến đâu, hãy cố gắng tìm ra một quan điểm chung với đối phương. Đây là một kỹ năng nhỏ nhưng cực kỳ hiệu nghiệm. Mục tiêu của nó là làm cho đối phương thay đổi quan điểm rằng bạn là đối thủ của anh ta.

6. Hãy để họ có cơ hội lên tiếng

Trong một cuộc tranh luận, hãy cố gắng lắng nghe. Làm sao mà bạn có thể chiến thắng nếu bạn cứ thao thao bất tuyệt và không cho người khác cơ hội được diễn đạt quan điểm của mình và được chia sẻ. Bạn hãy để họ nói nhiều hơn một chút.

7. Hãy là người cởi mở và chân thành

Hãy chân thành hỏi mọi người để hiểu rõ vì sao họ có những quan điểm như vậy? Vì tất cả mọi người chúng ta đều có thể mắc sai lầm nên bạn cũng cần rộng lượng cho rằng đối phương sai lầm là điều đương nhiên. Hãy hiểu rõ họ và từ đó đề xuất quan điểm của mình.

8. Cảm thông với những mong muốn của đối phương

Hãy đi tới điểm tranh luận rằng có những khả năng sẽ có lợi cho cả hai, đem lại tình thế thắng – thắng cho cả hai chứ không nhất định phải có kẻ thua người thắng. Hãy tìm cách chứng minh rằng nếu làm theo cách của bạn, cả hai sẽ cùng có lợi.

9. Hãy thẳng thắn

Hãy đưa ra các lý do về đạo đức và nhân bản khi lý giải quan điểm của mình.

10. Hãy tỏ ra điềm tĩnh

Một số cuộc tranh luận thường nảy sinh các xúc cảm không thể kìm nén và các xúc cảm này sẽ dễ dàng bị bộc lộ. Vì thế, bạn hãy cố gắng giữ vững sự bình tâm và không để cho cảm xúc lấn át các luận điểm của mình. Bạn có thể tỏ ra cứng rắn và kiên quyết trong quan điểm của mình, nhưng hãy cố uốn lưỡi vài lần trước khi nói.

11. Hãy biết dừng lại đúng lúc

Khi đã cảm thấy đạt được mục đích hoặc khi nhận ra cuộc tranh luận bắt đầu vô bổ và đi quá xa làm sứt mẻ các quan hệ khác, hãy khôn ngoan là người chủ động chấm dứt cuộc tranh luận này.

Thông qua những thông tin trên, các bạn có thể hình dung ra được những điều bản thân mình cần lưu ý khi tham gia vào một cuộc tranh luận.  Từ việc thực hiện theo những nguyên tắc đó thì bản thân học sinh có thể kiểm soát được hành vi, cảm xúc của mình. Không chỉ thế, những quy tắc này làm cho cuộc tranh luận đi tới những điều tốt đẹp và tránh được những điều không mong muốn và không đạt lợi ích cho cả hai bên. “ Những quy tắc này khá thực tế và hữu ích, con sẽ áp dụng vào cuộc sống của con khi mà con gặp phải các cuộc tranh luận trên lớp.” – Học sinh VB chia sẻ. Buổi học hết sức thành công với sự đóng góp ý kiến tích cực của các bạn trong lớp. Hy vọng các em đều có thể áp dụng thật tốt những điều mình được học vào cuộc sống.

 Tác giả: Nguyễn Thế Quỳnh

Giáo viên lớp kỹ năng xã hội 1B tại trung tâm Hừng Đông